MacOS işletim Sistemi

Mac Os Nedir?

macOS, (eski adları "Mac OS X" ve "OS X") Macintosh işletim sistemi ailesinin son sürümüdür ve Apple Inc. tarafından Macintosh bilgisayarları için tasarlanmış bir işletim sistemidir.

Mac OS X aslen BSD ve Mach mikroçekirdeği üzerine kurulu, açık kaynak bir işletim sistemi olan Darwin'e dayanır. Apple bu sistemi kendi amaçlarına göre geliştirdikten sonra Mac OS X kullanıcı arabirimi olarak Aqua'yı geliştirmiştir.^[6] Sistemin çekirdeği ve bazı bileşenleri açık kaynak olmasına rağmen, çoğu bileşeni açık kaynak değildir.

macOS Server ise her ne kadar mimari olarak masaüstü Mac OS X ile aynı olsa da, Apple sunucuları için hazırlanmış ayrı bir işletim sistemidir. Mac OS X'ten farklı olarak gelişmiş yönetim araçları içerir.

25 Temmuz 2012 yılında OS X Mountain Lionun tanıtımında Mac OS X ismi OS X ismine değiştirildi. 13 Haziran 2016 tarihinde yapılan Dünya Geliştiriciler Konferansında (WWDC 2016) yeni macOS Sierranın tanıtımı zamanı OS X isminin, macOS olarak değiştirildiği duyuruldu.

Tarihçe

Mac işletim sisteminin onuncu sürümü olmasına rağmen, Mac OS X'in gelişimi çoğu alanda klasik Mac OS'ten bağımsızdır. Sistemin altyapısını NextStep'ten alınmış ve daha sonra Darwin adı altında açık kaynak olarak sunulmuş Mach mikroçekirdeği ve BSD oluşturur. Bu sebepten dolayı Mac OS X Unix tabanlı bir işletim sistemidir.

1985 yılında Apple "yeni nesil" bir işletim sistemi yaratmak için kolları sıvamıştı (bakınız: Taligent ve Copland). Başarısızlıkla sonuçlanan girişimden sonra NeXT'in işletim sistemi —o zamanki adıyla OPENSTEP— yeni Mac işletim sisteminin temeli olarak kararlaştırılmıştı. Bu kararı takiben NeXT Apple tarafından alındı ve Steve Jobs Apple'a geri dönmüş oldu.

Jobs geri döndükten kısa bir süre sonra şirket başkanlığını geri aldı ve yeni işletim sistemi üzerindeki çalışmaları yoğunlaştırdı. OPENSTEP'i yavaş yavaş geliştirerek Mac OS X yapmayı amaç edinen bu projeye Rhapsody adı verildi. SH bilgisayarlarındaki donanım zorlukları, nesne tabanlı yeni bir yazılım mimarisi ve bazı ticari konulardaki anlaşmazlıklar yüzünden sancılı bir geçiş dönemi yaşanmış olsa da, Rhapsody Mac OS X adıyla 24 Mart 2001'de piyasaya sürüldü.

Ürün İsimleri

Apple Mac OS X ismindeki X karakterini Roma rakamlarından seçmiştir. On sayısını temsil eden X, Mac OS 9'dan sonra gelen işletim sistemini göstermektedir. Bu sebepten dolayı sistemin Apple tarafından öngörülen doğru okunuşu "Mac OS ten" (Mek o-es ten) şeklindedir. Türkçede ise daha yaygın olarak (Mak os iks) olarak okunur. Sistemin aslında Unix tabanlı olması ve isminin AIX, HP-UX, IRIX, Linux, Minix, Ultrix, Xenix gibi diğer Unix sistemleri gibi X ile bitmesi ise hoş bir tesadüftür. OS kısmı ise bir kısaltmadır. İngilizcesi "Operating System" olan "İşletim Sistemi" tabirinden gelir ve "OS" olarak kısaltılır.

Mac OS X serisindeki işletim sistemleri isimlerini kedigillerden alır. 10.0 sürümünün kod adı Cheetah, 10.1 sürümünün kod adı Puma, 10.2 sürümünün kod adı Jaguar idi. Üç sürüm de Mac OS X 10.0, Mac OS X 10.1 ve Mac OS X 10.2 olarak piyasaya sürülmüşlerdi. 10.3 sürümünden itibaren Apple işletim sistemlerini sürüm numaraları ile değil, kod adlarıyla piyasaya sürmeye başladı. Bunun sonucu olarak, Mac OS X 10.3 sürümü Mac OS X Panther ismiyle, Mac OS X 10.4 sürümü Mac OS X Tiger ismiyle, Mac OS X 10.5 sürümü Mac OS X Leopard ismiyle, Mac OS X 10.6 sürümü Mac OS X Snow Leopard ismiyle, Mac OS X 10.7 sürümü Mac OS X Lion ismiyle tanıtıltı. 2012 yılında Mac OS X ismi OS X ismine değiştirildi, Mac OS X 10.8 sürümü OS X Mountain Lion ismiyle piyasaya sürüldü. Mac OS X 10.9 sürümüne ise OS X Mavericks ismi verildi ve bu sürümle birlikte Mac OS X serisine isimleri için ilham aldığı kedigillere veda etti. Ardından Apple Lynx ve Cougar markalarını da tescil etti. 10.10 sürümüne ise OS X Yosemite ismi verildi. Son olarak Apple 10.11 OS X El Capitan ismi ile yeni işletim sistemini ücretsiz olarak piyasaya çıkardı. 13 Haziran 2016 tarihinde yapılan Dünya Geliştiriciler Konferansında (WWDC 2016) Mac OS X ismi, macOS olarak değiştirildiği duyuruldu. Yeni 10.12 sürümü macOS Sierra oldu.

Mimari

MacOS'un çekirdeğinde, XNU çekirdeğinin üzerine kurulmuş, komut satırı arayüzünde standart Unix özellikleri bulunan POSIX uyumlu bir işletim sistemi bulunur. Apple bu yazılım ailesini Darwin adlı özgür ve açık kaynaklı bir işletim sistemi olarak piyasaya sürdü. Apple, Darwin'in üstünde, MacOS olan GUI tabanlı işletim sistemini tamamlamak için Aqua arayüzü ve Finder da dahil olmak üzere bir dizi bileşene katman yapmıştır.

Mac OS X olarak orijinal tanıtımı ile sistem, önceki sürümlerinden klasik Mac OS'den daha istikrarlı ve güvenilir bir platform sağlamak için yeni yetenekler getirdi. Örneğin, önleyici çoklu görev ve bellek koruması, sistemin birbirlerini kesmeden veya bozmadan aynı anda birden çok uygulamayı çalıştırma becerisini geliştirdi. MacOS mimarisinin birçok yönü, bir platformdan diğerine geçişi kolaylaştırmak için taşınabilir olacak şekilde tasarlanan OPENSTEP'den türetilmiştir. Örneğin NeXT, Apple'ın satın almasından önce orijinal 68k tabanlı NeXT iş istasyonlarından x86 ve diğer mimarilere taşınmış ve OPENSTEP daha sonra Rhapsody projesinin bir parçası olarak PowerPC mimarisine taşınmıştır.

MacOS High Sierra'dan önce ve katı hal sürücülerden (SSD'ler) başka sürücülerde varsayılan dosya sistemi klasik Mac OS'dan miras kalan HFS + 'dır. İşletim sistemi tasarımcısı Linus Torvalds, tasarımının "kullanıcı verilerini aktif olarak bozduğu" muhtemelen en kötü dosya sistemidir "diyerek HFS + 'yi eleştirdi. Apple, dosya sisteminin Unicode'u destekleyecek şekilde genişletildiğinde kötüleşen bir tasarımın dosya adlarının davaya duyarsızlığını eleştirdi. Başlangıçta, HFS Plus, big-endian 68K ve PowerPC sistemlerinde çalışan klasik Mac OS için tasarlandı. Apple, Macintosh'u little-endian Intel işlemcilere değiştirdiğinde, HFS + dosya sistemlerinde big-endian bayt sırası kullanmaya devam etti. Sonuç olarak, mevcut Mac'lerdeki macOS, dosya sistemi verilerini okurken bayt takas yapmalıdır. Bu endişeler macOS High Sierra'daki SSD'lerde dosya sistemleri için kullanılan yeni Apple Dosya Sistemi ile ele alınmaktadır.

MacOS'daki Darwin alt sistemi, Unix izinleri katmanını içeren dosya sistemi yönetiminden sorumludur. 2003 ve 2005'te iki Macworld editörü izin şemasını eleştirdi; Rob Roy Griffiths, bazı kullanıcıların izinleri her gün sıfırlamak zorunda kalabileceğini, 15 dakikaya kadar sürebilen bir işlemi önermişti: Ted Landau, yanlış yapılandırılmış izinleri "en yaygın hayal kırıklığı" olarak adlandırdı. Daha yakın zamanlarda, başka bir Macworld editörü olan Dan Frakes, izinlerin aşırı onarılması prosedürünü çok fazla kullandı. MacOS'un genellikle kullanıcı müdahalesi olmaksızın izinleri düzgün bir şekilde işlediğini ve sorunların ortaya çıktığı anda izinlerin sıfırlanmasının denenmesi gerektiğini savundu.

MacOS'un mimarisi katmanlı bir tasarıma sahiptir: katmanlı çerçeveler, ortak görevler için mevcut kodu sağlayarak uygulamaların hızlı gelişimine yardımcı olur. Apple kendi yazılım geliştirme araçlarını, en belirgin olarak Xcode adlı entegre bir geliştirme ortamı sağlamaktadır. Xcode, C, C ++, Objective-C ve Swift gibi çeşitli programlama dillerini destekleyen derleyicilere arabirimler sağlar. Apple-Intel geçişi için, geliştiriciler, uygulamalarını hem Intel tabanlı hem de PowerPC tabanlı Macintosh satırları ile uyumluluk sağlayan evrensel bir ikili olarak oluşturabilmeleri için değiştirildi. Birinci ve üçüncü parti uygulamalar, AppleScript çerçevesini kullanarak, klasik Mac OS'den veya programlama bilgisi gerektirmeyen önceden yazılmış görevler sunan yeni Automator uygulamasını kullanarak programlı olarak kontrol edilebilir.

                                                              Mac OS X sürüm bilgileri

Sürüm	Kod adı	Tanıtım Tarihi	Çıkış Tarihi	En son sürümü
Rhapsody Developer Release	Grail1Z4 / Titan1U		31 Ağustos 1997	DR2 (14 Mayıs 1998)
Mac OS X Server 1.0	Hera		16 Mart 1999	1.2v3 (27 Ocak 2000)
Mac OS X Developer Preview		11 Mayıs 1998	16 Mart 1999	DP4 (5 Nisan 2000)
Public Beta	Kodiak		13 Eylül 2000
Mac OS X 10.0	Cheetah		24 Mart 2001	10.0.4 (22 Haziran 2001)
Mac OS X 10.1	Puma	18 Temmuz 2001	25 Eylül 2001	10.1.5 (6 Haziran 2002)
Mac OS X 10.2	Jaguar	6 Mayıs 2002	24 Ağustos 2002	10.2.8 (3 Ocak 2003)
Mac OS X 10.3	Panther	23 Haziran 2003	24 Ocak 2003	10.3.9 (15 Nisan 2005)
Mac OS X 10.4	Tiger	4 Mayıs 2004	29 Nisan 2005	10.4.11 (14 Kasım 2007)
Mac OS X 10.5	Leopard	26 Haziran 2006	26 Ocak 2007	10.5.8 (5 Ağustos 2009)
Mac OS X 10.6	Snow Leopard	9 Haziran 2008	28 Ağustos 2009	10.6.8 v1.1 (25 Temmuz 2011)
Mac OS X 10.7	Lion	20 Ocak 2010	20 Temmuz 2011	10.7.5 (19 Eylül 2012)
OS X 10.8	Mountain Lion	16 Şubat 2012	25 Temmuz 2012	10.8.5 (12F45) (3 Ocak 2013)
OS X 10.9	Mavericks	10 Haziran 2013	22 Ocak 2013	10.9.5 (13F34) (17 Eylül 2014)
OS X 10.10	Yosemite	2 Haziran 2014	16 Ekim 2014	10.10.3 (14D131) (8 Nisan 2015)
OS X 10.11	El Capitan	8 Haziran 2015	30 Eylül 2015	10.11 (15A284) (30 Eylül 2015)
macOS 10.12	Sierra	13 Haziran 2016	20 Eylül 2016	10.12.2 (16C68) (14 Aralık 2016)